Zgodnie z art. 54 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej: „Osobie wymagającej całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności, niemogącej samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu, której nie można zapewnić niezbędnej pomocy w formie usług opiekuńczych, przysługuje prawo do umieszczenia w domu pomocy społecznej.” Umieszczenie osoby w domu pomocy społecznej jest ostatecznością i poprzedzane jest wnikliwą oceną możliwości udzielenia pomocy osobie potrzebującej w miejscu jej zamieszkania oraz zbadaniem jej sytuacji rodzinnej.

 

 

Do domu pomocy społecznej kieruje się na podstawie:

1. Pisemnego wniosku osoby ubiegającej się o skierowanie do domu, złożonego do ośrodka pomocy społecznej właściwego ze względu na jej miejsce zamieszkania lub pobytu w dniu jej kierowania; za zgodą osoby ubiegającej się lub jej przedstawiciela ustawowego wniosek może zgłosić inna osoba fizyczna lub prawna, a także powiatowe centrum pomocy rodzinie lub ośrodek pomocy społecznej.

2. Rodzinnego wywiadu środowiskowego przeprowadzonego przez pracownika socjalnego ośrodka pomocy społecznej właściwego ze względu na miejsce zamieszkania lub pobytu osoby ubiegającej się w dniu jej kierowania, zawierającego w szczególności pisemne stwierdzenie braku możliwości zapewnienia usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania przez rodzinę i gminę.

Do wniosku o umieszczenie w domu pomocy społecznej dołącza się:

1. Decyzję o przyznaniu osobie ubiegającej się zasiłku stałego oraz pisemną zgodę osoby ubiegającej się lub jej przedstawiciela ustawowego na ponoszenie opłaty za pobyt w domu.

2. Decyzję organu emerytalno-rentowego ustalającego wysokość emerytury lub renty oraz pisemną zgodę na ponoszenie opłaty i na jej potrącanie przez właściwy organ emerytalno-rentowy ze świadczenia emerytalnego lub rentowego, zgodnie z odrębnymi przepisami.

3. Oświadczenia o wysokości dochodu osoby ubiegającej się, małżonka, zstępnych przed wstępnymi zobowiązanych do ponoszenia opłaty, oświadczenie o wysokości dochodu osoby małoletniej, w przypadku gdy opłatę będzie ponosić przedstawiciel ustawowy.

4. Zaświadczenie, o którym mowa w art. 22 ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (Dz. U. z 2022 r. poz. 2039).

5. Pisemną zgodę osoby ubiegającej się lub przedstawiciela ustawowego na potrącanie z zasiłku stałego opłaty za pobyt w domu ‒ w przypadku wyrażenia takiej zgody.

6. Pisemną zgodę ośrodka pomocy społecznej na potrącanie z zasiłku stałego osoby ubiegającej się opłaty za pobyt w domu ‒ w przypadku skierowania do domu ponadgminnego.

7. Postanowienie sądu opiekuńczego w przedmiocie udzielenia zezwolenia na skierowanie do domu pomocy społecznej ‒ w przypadku osób ubezwłasnowolnionych całkowicie oraz małoletnich.

8. W przypadku umieszczania osób ubezwłasnowolnionych:

a. postanowienie sądu o ubezwłasnowolnieniu,

b. postanowienie sądu o ustanowieniu opiekuna lub kuratora,

c. postanowienie sądu zezwalające opiekunowi na umieszczenie osoby, ubezwłasnowolnionej w domu pomocy społecznej.

9. Zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia osoby ubiegającej się o skierowanie do dps.

10. Opinię dotyczącą stopnia sprawności osoby ubiegającej się o skierowanie do domu pomocy społecznej sporządzone przez pracownika socjalnego.

11. Pisemne wyrażenie zgody na udostępnienie i przetwarzanie danych osobowych.

12. Inne dokumenty niezbędne do ustalenia sytuacji społeczno-ekonomicznej osoby ubiegającej się o umieszczenie w domu pomocy społecznej.

Istotne aspekty w postępowaniu o skierowanie do domu pomocy społecznej

Ww. dokumenty kompletuje ośrodek pomocy społecznej właściwy do umieszczenia ze względu na miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się o skierowanie do dps. Dla osoby bezdomnej właściwy miejscowo jest ośrodek pomocy społecznej ostatniego miejsca zameldowania tej osoby na pobyt stały.

W przypadku gdy do domu kieruje się osobę na podstawie orzeczenia sądu, wydanie decyzji o skierowaniu do domu nie wymaga przedłożenia dokumentów. Dokumenty te powinny zostać skompletowane w terminie nieprzekraczającym trzech miesięcy od dnia wydania decyzji o skierowaniu do domu.

W nagłych wypadkach, wynikających ze zdarzeń losowych, skierowanie i umieszczenie osoby w domu może nastąpić poza kolejnością oraz bez przedłożenia dokumentów. Dokumenty te powinny zostać skompletowane przez właściwy ośrodek pomocy społecznej w terminie trzech miesięcy od dnia przyjęcia tej osoby do domu.

Decyzję o skierowaniu do domu pomocy społecznej oraz decyzję ustalającą opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej wydaje ośrodek pomocy społecznej właściwy do umieszczenia ze względu na miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się o skierowanie do dps. W przypadku gdy osobę ubiegającą się kieruje się do domu o zasięgu ponadgminnym, dokumenty dotyczące wniosku o umieszczenie w dps ośrodek przekazuje do właściwego ze względu na siedzibę domu powiatowego centrum pomocy rodzinie. Decyzję o umieszczeniu w domu pomocy społecznej wydaje starosta powiatu prowadzącego dom pomocy społecznej.

Osoba ubiegająca się jest kierowana do domu na czas nieokreślony, chyba, że wystąpi ona lub jej przedstawiciel ustawowy (opiekun prawny) z wnioskiem o skierowanie do domu na czas określony. Dyrektor domu zawiadamia pisemnie osobę ubiegającą się lub jej przedstawiciela ustawowego o terminie przyjęcia do domu.

W razie niemożności umieszczenia w domu pomocy społecznej z powodu braku wolnych miejsc, powiadamia się osobę o wpisaniu na listę oczekujących oraz o przewidywanym terminie oczekiwania na umieszczenie w domu pomocy społecznej.
Pierwszeństwo w uzyskaniu miejsc w domach pomocy społecznej, zwłaszcza w domach przeznaczonych dla kombatantów przysługuje kombatantom i innym osobom uprawnionym zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego.

 

Odpłatność

Pobyt w domu pomocy społecznej jest odpłatny. Opłata zostaje ustalona w decyzji wydanej ośrodek pomocy społecznej właściwy dla gminy kierującej do domu pomocy społecznej.

Zgodnie z art. 61 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej:
„1. Obowiązani do wnoszenia opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej są w kolejności:

1) mieszkaniec domu, a w przypadku osób małoletnich przedstawiciel ustawowy z dochodów dziecka,

2) małżonek, zstępni przed wstępnymi,

3) gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej

- przy czym osoby i gmina określone w pkt 2 i 3 nie mają obowiązku wnoszenia opłat, jeżeli mieszkaniec domu ponosi pełną odpłatność.”

 

Osoba umieszczona w domu pomocy społecznej zobowiązana jest ponosić odpłatność za swój pobyt w dps w wysokości maksymalnie 70% swojego dochodu. W przypadku braku możliwości uiszczenia pełnej opłaty przez pensjonariusza cały lub częściowy koszt pobytu w domu pokrywają, zgodnie z art. 61 ust. 1. Ustawy o pomocy społecznej: małżonek, zstępni i w ostatniej kolejności wstępni, pod warunkiem spełnienia kryteriów dochodowych. Jeżeli opłata nie zostanie wniesiona przez osoby obowiązane uiszcza ją gmina właściwa ze względu na miejsce pobytu/ zameldowania umieszczonej osoby.

Sprawy związane z kierowaniem do domu pomocy społecznej regulują przepisy Ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej oraz Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 sierpnia 2012 r. w sprawie domów pomocy społecznej.